BOŞANMA SEBEPLERİ

Ülkemizde giderek boşanma oranları artmaktadır ve bunun temelinden birbirinden farklı sorunlar yatmaktadır. Meslek gereği çeşitli boşanma davaları üzerine gözlem yapma imkânı buldum. Bu sebepleri sizlerle paylaşarak evliliğin sarsılmasına sebep olan nedenlerin kendi içlerinde tespit ederek, eşlerin kendi çözüm yolu aramaları sağlamaktır.

Öncelikle bu sorunları kategorize etmek ve sonrasında detaylandırmanın daha sağlıklı olacağı kanaatindeyim. Gelin günümüz ülkesinde boşanmaya neden olan sebepleri birlikte inceleyelim. Boşanma davası açarken dikkat edilmesi gereken hususları da beraber değerlendirelim. Bunları incelerken Yargıtay 2. Hukuk Dairesinin bu hususta neler ediğine de göz atalım.

BOŞANMANIN DAYANDIĞI BEŞ TEMEL İLKE

İRADE İLKESİ

Taraflar şartlarında anlaşarak boşanabilirler, bu anlaşma ortak iradeye dayanır ve şartlarını ister kendileri belirler isterseler mahkemenin takdirine bırakabilirler. Velayet ve nafaka hususunda taraflar anlaşsalar dahi hâkimin takdir yetkisi göz ardı edilmemelidir.

KUSUR İLKESİ

KUSUR DURUMUNA GÖRE DAVA AÇMA

Boşanma davası açmak hakkı

·       Kusursuz

·       Az kusurlu

·       Eşit kusurlu

·       Fazla kusurlu eş tarafından açılabilir.

·       ANCAK TAM KUSURLUI EŞ TARAFINDAN AÇILAMAZ.

YANİ EŞİNİZİN BOŞANMA HİÇBİR KUSURU YOKSA (AZ DA OLSA) BOŞANMA DAVANIZ REDDOLUNUR. (Yargıtay 2.Hukuk Dairesi 2016/10957 Esas, 2017/414 Karar,16.01.2017 Tarih)

Ayrıca boşanma davanızda iddia ettiğiniz davalının kusurunun ispat edilmesi lazım. (Yargıtay 2.Hukuk Dairesi 2015/20364 Esas, 2016/13480 Karar,03.10.2016 Tarih)

Kusur olmaksızın bir insan boşanamaz mı diye aklınıza gelebilir, elbette akıl hastalığı halinde örneğin HASTALIK KARŞI TARAFIN KUSURU DEĞİLDİR AMA BOŞANMA SEBEBİDİR ve bu haliyle veliliğin iflası gerçeklemiş sayılır doktrinde. (DURAL/ÖĞÜZ/GÜMÜŞ,s.101). KUSUR İLKESİ MUTLAK DEĞİLDİR.

Mahkeme boşanmaya karar verdiğinde tarafların kusurlarını gerekçede belirtmeli ve tartışmalıdır. Ancak ne yazık uygulamada çok kısa bir şekilde gerekçeli karar yazılmaktadır.

Dava dilekçesinde yahut karşı dava dilekçesinde dayanmadığınız vakıa boşanmanıza dayanak olamaz. HMK m.25/1- (Yargıtay 2.Hukuk Dairesi 2015/21869 Esas, 2017/697 Karar,23.01.2017 Tarih)

TÜRK MEDENİ KANUNU MADDE 166

Evlilik birliğinin sarsılması

Evlilik birliği, ortak hayatı sürdürmeleri kendilerinden beklenmeyecek derecede temelinden sarsılmış olursa, eşlerden her biri boşanma davası açabilir.

Yukarıdaki fıkrada belirtilen hallerde, davacının kusuru daha ağır ise, davalının açılan davaya itiraz hakkı vardır. Bununla beraber bu itiraz, hakkın kötüye kullanılması niteliğinde ise ve evlilik birliğinin devamında davalı ve çocuklar bakımından korunmaya değer bir yarar kalmamışsa boşanmaya karar verilebilir.

Evlilik en az bir yıl sürmüş ise, eşlerin birlikte başvurması ya da bir eşin diğerinin davasını kabul etmesi halinde, evlilik birliği temelinden sarsılmış sayılır. Bu halde boşanma kararı verilebilmesi için, hâkimin tarafları bizzat dinleyerek iradelerinin serbestçe açıklandığına kanaat getirmesi ve boşanmanın mali sonuçları ile çocukların durumu hususunda taraflarca kabul edilecek düzenlemeyi uygun bulması şarttır. Hâkim, tarafların ve çocukların menfaatlerini göz önünde tutarak bu anlaşmada gerekli gördüğü değişiklikleri yapabilir. Bu değişikliklerin taraflarca da kabulü halinde boşanmaya hükmolunur. Bu halde tarafların ikrarlarının hâkimi bağlamayacağı hükmü uygulanmaz.

Boşanma sebeplerinden herhangi biriyle açılmış bulunan davanın reddine karar verilmesi ve bu kararın kesinleştiği tarihten başlayarak üç yıl geçmesi halinde, her ne sebeple olursa olsun ortak hayat yeniden kurulamamışsa evlilik birliği temelden sarsılmış sayılır ve eşlerden birinin istemi üzerine boşanmaya karar verilir.

EVLİLİK BİRLİKTELİĞİNİN TEMELDEN SARSILMASI İLKESİ

Bu ilke gereği boşanmak için taraflardan birinin kusurlu olması şartına da gerek yoktur. Evliliğin beklenen menfaatti temin etmemesi, taraflar, çocuk ve toplum açısından bir faydası kalmaması halinde bu ilke gereği boşanılabilir. Evliliğin amaç ve işlevini kaybetmesi, evlilik birlikteliğin devamının isteminde hiçbir yarar ve anlamın kalmaması halinde yanlara ızdırap veren bu evlilik artık sonlandırılmalıdır. (GENCAN s.117)

ELVERİŞSİZLİK İLKESİ

Eşlerden birinin bedensel veya ruhsal bozukluğu sebebiyle evlilikten kaynaklı sorumluluklarını yerine getirmemesi halinde boşanma kararı verilir. Bu durumda diğer eş da bu sebeple dava açabilir. Ancak şu hususa dikkat çekmek gerek, bu durum(engel) diğer eş için hayatı çekilmez hale getirmeli. Örneğin iş kazasında eşinizin iki parmağı kesildi, bedensel bozukluk var ben dav açayım diyemezsiniz çünkü iki parmağın evliliği çekilmez hale getireceği bir durum söz konusu değildir.

Evliliğin elverişliliğine örnek olarak ise

Bulaşıcı ve iğrenç hastalıklar

Gelecek soylar için tehlikeli hastalıklar

Kısırlık

Cinsel sapkınlık

İktidarsızlık

Akıl hastalığı

Alkolizm

EYLEMLİ AYRILIK

Eşler sürekli ve eylemli olarak 5 yıldır ayrı yaşıyorlarsa bu durum bir boşanma sebebidir.

BOŞANMA HUSUSUNDA MEDENİ KANUNUMUZ KARMA SİSTEME YER VERMEKTEDİR, YANİ YUKARIDAKİ İLKELERİ DRUM VE KOŞUULLARA GÖRE DEĞERLENDİRMEKTEDİR.

Kusur ilkesi

·       Zina

·       Hayata kast sebebiyle boşanma

·       Pek kötü ve onur kırıcı davranış,

·       Suç işleme

·       Terk

Evlilik birlikteliğin temelden sarsılması ve elverişsizlik

·       Akıl Hastalığı

Kısmen irade Kısmen de evlilik birlikteliğinin temelden sarsılması

·       Anlaşmalı Boşanma

Eylemli ayrık ilkesi

·       Eylemli ayrılık sebebiyle

(Akıntürk s.208-209, Zevkliler,s921,Özvatan,s.218, Gençcans118)

AV. YASEMİN DEMİRTAŞ